Psychologie: de 9 mentale krachten die zijn ontwikkeld door mensen die zijn opgegroeid in de jaren 60 en 70 en die vandaag steeds zeldzamer worden

De generatie die met flowerpower, cassettebandjes en de eerste kleurentelevisie groot werd, leerde overleven in een wereld zonder constante wifi. Hun brein knutselde daardoor negen bijzondere mentale krachten in elkaar. Veel jongeren herkennen ze vandaag amper en dat is zonde.

Onderzoekers van RIVM en Trimbos waarschuwen al dat ons mentaal welbevinden afhangt van vier componenten met achttien bouwstenen. Precies daar blonken de sixties-kids in uit. Wat ging er zo goed en waarom raakt het talent nu zoek?

Veerkracht, improvisatie, optimisme: de eerste drie superkrachten

Opgroeien tussen oliecrises en punk vroeg om veerkracht. Geen smartphone betekende zelf oplossingen bedenken; ging de platenspeler kapot, dan werd er met de schroevendraaier gerommeld tot hij weer swingde. Die doe-het-zelf mentaliteit kweekte improvisatievermogen. Voeg er een hardnekkig optimisme aan toe – “morgen wordt beter!” – en je krijgt een psychische cocktail waar huidige burn-outcijfers haast vreemd bij ogen.

Waarom dit trio in 2025 op de reservebank zit

Een leven vol pushmeldingen laat nauwelijks ruimte om fouten te maken en te herstellen. Professor Elke Geraerts beschrijft hoe voortdurend multitasken het brein van zijn herstelmomenten berooft. Resultaat: minder kans om die oude, stevige veerkrachtspier te trainen.

Analoge focus, geduld, diepe aandacht: het middentrio dat uitsterft

Wie urenlang aan het tapedeck zat te wachten tot het favoriete nummer startte, cultiveerde onbewust geduld. De lange weg naar informatie – bibliotheek, telefoon met draaischijf – scherpte diepe aandacht. En omdat er altijd reclame-pauzes waren, ontstond een vorm van analoge focus: even niets doen, maar toch alert blijven. Mentale bouwstenen die de huidige RIVM-monitor zelden nog meet in de jongste cohorten.

Digital detox als culinaire slow-cook

Een chef laat een ragù uren pruttelen voor volle smaak. Net zo heeft het brein tijd nodig om ideeën te laten sudderen. Neurologen vergelijken dit met “slow cognitive cooking”: minder scherm, meer leegte, betere synapsen. De ironie? Wie nu bewust offline gaat, imiteert simpelweg de dagelijkse routine van 1974.

Collectieve empathie, gemeenschapszin, waardegericht leven: het slottrio

De buurtbarbecue, de vrijwilligersavond in het jeugdhuis, samen protesteren tegen kernraketten – daar groeide gemeenschapszin. In dat samenzijn werd empathie geoefend: luisteren naar de ander, non-verbale signalen lezen, ruzie uitpraten zonder emoji. Ten slotte hulde de hele levensstijl zich in een waardegericht kompas; carrière kwam pas na idealisme. Volgens de nieuwe definitie van mentale gezondheid gaat het exact om die verhouding tot anderen én tot de samenleving.

Wat kunnen we vandaag proeven van dit sociale recept?

Een stedelijke brouwerij in München organiseert maandelijkse “analoge avonden”. Mobiele telefoons in een oude koekjestrommel, vinyl op de draaitafel, gesprek zonder scrolling. De eerste resultaten: deelnemers rapporteren meer tevredenheid en een lagere hartslagvariabiliteit. Het lijkt kleinschalig, maar RIVM-beleidsmakers volgen de pilot als inspiratie voor een landelijke aanpak Mentale Gezondheid.

Wie beseft dat deze negen krachten ooit vanzelfsprekend waren, ziet hoe snel cultuur het brein vormt. Ze zijn niet verdwenen, alleen onder het stof. Een beetje vrijheid van prikkel, veel samenzijn en een snufje geduld brengen de smaak meteen terug.

Aletta Jacobs

Aletta Jacobs ist die Seele des Blogs. Als echte Münchnerin mit einem Händchen für die feinen italienischen Aromen, teilt sie ihre Liebe zur perfekten Pizza und zur bayerischen Gastlichkeit. Lena weiß, wie man herzhafte Tradition und mediterrane Leichtigkeit harmonisch verbindet. Sie gibt hier die besten Tipps, neue Kreationen und alles über unsere Spezialitäten.